امارات متحده عربی یا امارات کشوری در غرب آسیا و منطقه خاورمیانه است. این کشور در انتهای شرقی شبه جزیره عربستان واقع شده و با عمان و عربستان سعودی مرز مشترک و در خلیج فارس با کشورهای زیادی از جمله قطر، کویت، عراق و ایران مرزهای دریایی دارد. ابوظبی پایتخت سیاسی این کشور و محل قرارگیری سفارتخانههای کشورهای خارجی از جمله ایران است در حالی که دبی، پرجمعیت ترین شهر این کشور، یک مرکز بینالمللی بوده و دارای کنسولگریهای متعددی از جمله کنسولگری کشورمان ایران است. دریافت ویزای دبی که یکی از شهرهای امارات متحده عربی است امروزه به آسانی و به دلایل مختلفی توسط شهروندان کشورهای دور و نزدیک جهان از جمله ایران انجام میشود و این شهر مقصد گردشگران و کارآفرینان مختلفی از بسیاری از فرهنگها و مردمان گوناگون است.
امارات متحده عربی یک نظام سلطنتی انتخابی است که از اتحادیهای متشکل از هفت امارت (شیخنشین) تشکیل شده است؛ که عبارت اند از ابوظبی (پایتخت)، عجمان، دبی، فجیره، راس الخیمه، شارجه و ام القوین. هر امیرنشین توسط یک شیخ اداره می شود و این هفت نفر با هم شورای عالی اتحادیه را تشکیل میدهند. یکی از آنها رئیس جمهور امارات متحده عربی است.
توسعه دبی به عنوان یکی از مراکز بازرگانی، گردشگری و سیاسی خاورمیانه موجب شد تا سالانه شهروندان پرشماری از نقاط مختلف جهان به این کشور سفر کنند. آسمانخراشهایی که در نوع خود در جهان بینظیر هستند، مراکز تفریحی شگفتانگیز، آزادی گردشگران در جنبههای مختلف فردی و اجتماعی، هتلهای شیک و درجه یک و سواحل زیبا و نیلگون خلیج فارس در کنار بسیاری از مزیتهای دیگر، از این کشور و به خصوص شهرهای بزرگترش مقصدی ایدهآل برای کار، سکونت و تفریح ساخته است. در این نوشتار، توضیحاتی درباره تاریخچه کشور امارات، مردم، فرهنگ، سیاست و همچنین شهرهای مهم، جغرافیا و آب و هوای آن توضیحاتی ارائه شده است و در پایان نکات تکمیلی معرفی این کشور بیان شده اند.
تاریخچه
اگرچه حضور انسان در منطقه امارات امروزی در یافتههای مختلفی از جمله فسیل و آثار باستانشناسی در نزدیکیهای امارت شارجه، به حدود 124000 سال پیش از میلاد مسیح برمیگردد، اما این کشور کوچک در بیشتر تاریخ خود همواره جزئی از حکومتهای بزرگتر همجوار مانند ساسانیان یا پس از آنها امویان و عباسیان قرار داشته و در چند سده اخیر نیز تحت استعمار پرتغال و بریتانیا بوده است. عصر اسلامی امارات به زمان اخراج ساسانیان از این کشور در پی تصرف ایران توسط اعراب برمیگردد. پس از به خلافت رسیدن خلفای راشدین در صدر اسلام، حاکمان این منطقه اقدام به شورش علیه خلیفه کردند اما خلیفه مسلمانان با فرستادن لشکری از مدینه و سرکوب مخالفان، دوباره این نواحی را با خود متحد کرد.
تاریخ تجارت امارات منجر به ظهور جلفار، در امارت کنونی راس الخیمه، به عنوان یک مرکز تجاری و دریایی منطقهای در این ناحیه شد. پس از آن، حضور بازرگانان اماراتی در خلیج فارس به ایجاد تنش با قدرتهای اروپایی از جمله امپراتوری پرتغال در قرن هفدهم و امپراتوری بریتانیا در قرن هجدهم منجر شد. این دو قدرت بزرگ نیمه دوم هزاره دوم میلادی که بر بسیاری از کشورهای جهان تسلط داشتند توانستند تا مدتها کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس را تحت استعمار خود درآورند.
استعمار و استقلال
پس از چندین دهه درگیری دریایی، امارات ساحلی یا ایالتها و شهرهای ساحلی این منطقه از امارات امروزی، با امضای معاهده عمومی دریایی با بریتانیا در سال 1820 که ساحل صلح (Coast Trucial) را به عنوان یک ناحیه تحت الحمایه بریتانیا تأسیس کرد، به ایالات صلح معروف شدند. استعمار این منطقه از سواحل جنوبی خلیج فارس تا بیش از یکصد و پنجاه سال پس از آن توسط دولت بریتانیا ادامه داشت تا اینکه با تأسیس کشور امارات متحده عربی در 2 دسامبر 1971 و به دنبال خروج بریتانیا از معاهده عمومی امضاشده در قرن نوزدهم، این کشور اعلام استقلال کرد. شش امارت در سال 1971 و زمان اعلام استقلال این کشور به امارات متحده عربی پیوستند و امارت هفتم نیز، راس الخیمه، در 10 فوریه 1972 به این اتحادیه پیوست.
اگرچه در ابتدای استقلال و در دهههای پایانی قرن بیستم میلادی، این کشور عمدتا فقیر محوب شده و مردم آن بدوی و پراکنده بوده و منطقهای کمجعیت بود، اما پس از گذشت پنجاه سال و با آزادسازی بخش مهمی از تجارت و صادرات نفتی این کشور با بازارهای آزاد جهانی، باز کردن درهای کشور به روی مهاجران و کارگران از بسیاری از کشورهای دنیا از جمله پاکستان، هند، فیلیپین و ... و همچنین ارتباط صلحآمیز با تمامی کشورهای همسایه و منطقه از جمله ایران، امروزه این کشور به عنوان قطب تجاری و گردشگری و همچنین سیاسی منطقه نام گرفته و با جمعیتی اندک، الگوی کشورهای در حال توسعه در تمامی زمینههای موجود نام گرفته است.
در ابتدای استقلال امارات، حاکمان این کشور سفرهای متعددی به کشورهای پیشرفتهتر خاورمیانه در آن زمان، از جمله ایران داشتند و قراردادهای تجاری و اقتصادی متعددی با دولت شاهنشاهی وقت ایران امضا کردند. هم اکنون نیز این کشور پس از گذشت پنج دهه از استقلال خود، شریک بازرگانی و مقصد صادراتی مناسبی برای ایران محسوب شده و محصولات مختلفی از کشورمان از جمله مواد غذایی، فلزات، محصولات پتروشیمی و ... روزانه به این کشور صادر میشود.
توسعه و شهرنشینی
همان طور که اشاره شد، پس از استقلال و در پی خروج نیروهای بریتانیایی از کشور امارات، امیران این کشور به دنبال متحدان پرشماری در منطقه رفته تا بتواند امنیت و رفاه خود را با عقد قراردادهای بلندمدت تضمین کنند. به دنبال استقلال امارات، یافتن مقاصد صادراتی برای فروش نفت خام و گاز طبیعی یکی از مهمترین دغدغههای امیران این کشور بود. اقتصاد امارات متحده عربی به شدت به درآمدهای نفت و گاز طبیعی به ویژه در ابوظبی وابسته است. در سال 2009، بیش از 85 درصد از اقتصاد امارات بر پایه صادرات نفت بود. در سال 2011، صادرات نفت 77 درصد از بودجه دولتی امارات را تشکیل میداد. در سالهای اخیر، تنوع اقتصادی مناسبی به ویژه در دبی وجود داشته است، اگرچه ابوظبی و سایر امارات این کشور در رویکرد خود به این تنوع درآمدی و حرکت به سوی تجاریشدن، نسبتا محافظهکار باقی مانده اند. دبی ذخایر نفتی بسیار کمتری نسبت به سایر شیخنشینهای این کشور داشته و بنابراین از ابتدا بر روی تجارت و گردشگری تمرکز کرده است.
گردشگری یکی از منابع درآمد غیرنفتی بزرگ در امارات است. رونق عظیم ساختوساز، بخش تولید در حال گسترش و بخش خدمات پررونق به دولت امارات کمک کرده است تا اقتصاد خود را متنوع کند. در حال حاضر پروژههای ساختمانی فعال و مختلفی با ارزشی بالغ بر 350 میلیارد دلار در سراسر این کشور در حال اجراست که بیشتر آنها مربوط به بهرهبرداری در حوزه گردشگری و تاسیس مراکز تفریحی میشوند.
تعدادی از پروژههای عمرانی بزرگ انجامشده در امارات متحده عربی تا به امروز عبارت اند از:
- برج خلیفه
- برج خور (Creek)
- شهر گردشگری محمد بن راشد
- شهر عجایب فالکون
- دبی مارینا
- برجهای دریاچه جمیرا
- بندر تجاری
- شهر ورزشی دبی
- شهر رسانهای دبی
مهمترین شهرها
همان طور که اشاره شد، پس از استقلال امارات متحده عربی و در پی جذب نیروی کار از نقاط مختلفی از جهان و توسعه شهرنشینی و مناطق تجاری آن، رونق اقتصادی و ساختوسازهای غولپیکر در شهرهایی که تا پیش از آن محلههایی بههمپیوسته بودند، موجب شد تا امروزه مناطق شهری بزرگ، مدرن و پیشرفتهای در این کشور به وجود آید. جذب سرمایه، توسعه واردات کالاهای لوکس و صادرات نفت و گاز و ارتباط دوستانه با همسایگان در کنار آزادیهای فردی و اجتماعی، سبب شد تا در حدود پنج ده پس از استقلال، این کشور از جمعیتی 277 هزار نفری که عمدتا مردم عربزبان و بومی بودند به جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر در سال 2022 برسد که دارای تنوع نژادی، زبانی و فرهنگی گوناگونی از سراسر جهان هستند.
این رشد جمعیت سبب شد تا شهرهای کوچک پیشین رونق پیدا کنند و صنعت شهرسازی در امارات متحول شود. در ادامه پرجمعیتترین شهرهای این کشور و توضیحات مختری درباره آنها ارائه شده است.
دبی پرجمعیتترین شهر امارات متحده عربی و همچنین بزرگترین شهر و مرکز امارات شیخنشین دبی است. این شهر که در قرن هجدهم به عنوان یک دهکده ماهیگیری کوچک تأسیس شد، در اوایل قرن بیست و یکم به سرعت به یک کلانشهر جهانی با تمرکز بر گردشگری و جذب توریست مبدل گشت. دبی یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری در جهان و ویزای دبی یکی از بیشترین درخواستها را برای سفرهای گردشگری در سراسر جهان دارا است. این شهر از نظر تعداد هتلهای پنجستاره در جهان رتبه دوم را به خود اختصاص داده و همچنین محل قرارگیری بلندترین سازه ساختهشده به دست بشر تا امروز، یعنی برج خلیفه است.
ابوظبی پایتخت و دومین شهر پرجمعیت امارات متحده عربی (پس از دبی) است. همچنین این شهر پایتخت امارات شیخنشین ابوظبی نیز بوده و در جزیرهای در خلیج فارس و در سواحل مرکزی غربی واقع شده است. بیشتر شهر و امارات در سرزمین اصلی متصل به بقیه کشور قرار دارند. در سال 2021، منطقه شهری ابوظبی دارای جمعیت تخمینی 1.5 میلیون نفر از 2.9 میلیون نفر در امارت ابوظبی است. دفتر مرکزی سازمان سرمایهگذاری ابوظبی در این شهر قرار داشته که پنجمین صندوق ثروت دولتی بزرگ جهان است.
شارجه پس از دبی و ابوظبی، سومین شهر پرجمعیت امارات متحده عربی است که بخشی از منطقه شهری دبی - شارجه - عجمان را تشکیل میدهد. شهر شارجه پایتخت امارت شارجه است. این امارت دارای وظایف قانونی، سیاسی، نظامی و اقتصادی موازی با سایر امارات این کشور در چارچوب قوانین اتحادیه است، اگرچه هر یک از این امارات برخی از وظایف خاص مانند اجرای قانون مدنی و تأمین و نگهداری از امکانات کشور را به طور اختصاصی انجام میدهند.
العین شهری در منطقه شرقی امارات ابوظبی، در مرز امارات متحده عربی با عمان و در مجاورت شهر البوریمی است. این شهر بزرگترین منطقه شهری غیر ساحلی در امارات متحده عربی، چهارمین شهر بزرگ (پس از دبی، ابوظبی و شارجه) و دومین شهر بزرگ در امارت ابوظبی است. آزادراههایی که العین، ابوظبی و دبی را به هم متصل میکنند، یک مثلث جغرافیایی را در این کشور تشکیل میدهند که هر شهر تقریباً 130 کیلومتر (81 مایل) از دو شهر دیگر فاصله دارد.
شهر عجمان پایتخت شیخنشین عجمان در امارات متحده عربی است. این شهر پنجمین شهر بزرگ امارات بعد از دبی، ابوظبی، شارجه و العین است. این شهر در امتداد خلیج فارس قرار دارد و توسط امیرنشین بزرگ شارجه در این ناحیه محصور شده است.
مردم
در سال 2013، جمعیت این کشور 9.2 میلیون نفر بود که از این تعداد 1.4 میلیون نفر شهروند اماراتی و 7.8 میلیون نفر مهاجر بودند. بر اساس پیشبینیها، جمعیت این کشور در ابتدای سال 2022 بالغ بر 10 میلیون نفر برآورد میشود. اگرچه نرخ رشد جمعیت در این کشور در دهههای گذشته بسیار بالا بوده است، اما در چند سال اخیر دولت سیاستهای کاهش جمعیت را به خوبی اجرا نموده که سبب شد است تا درصد رشد جمعیت در سال 2021 به زیر 1 درصد برسد.
دین رسمی امارات متحده عربی مانند بسیاری از کشورهای عربی دیگر اسلام، و زبان رسمی این کشور عربی است. هر چند که جمعیت زیادی از مهاجران از کشورهای غیر مسلمان مانند هند و فیلیپین به این کشور سفر کرده اند.
توضیحات تکمیلی
ذخایر نفت و گاز طبیعی امارات متحده عربی به ترتیب ششمین و هفتمین ذخایر بزرگ جهان هستند. زاید بن سلطان آل نهیان، حاکم ابوظبی و اولین رئیس جمهور این کشور، با سرمایهگذاری درآمدهای نفتی در مراقبت های بهداشتی، آموزشی و زیرساختها، بر توسعه امارات نظارت داشت. امارات متحده عربی دارای بیشترین تنوع اقتصادی در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس است. در قرن بیست و یکم، درآمدهای این کشور کمتر به نفت و گاز وابسته بوده و از نظر اقتصادی بر گردشگری و تجارت متمرکز شده است. دولت امارات مالیات بر درآمد وضع نمیکند، اگرچه مالیات شرکتی وجود دارد و همچنین مالیات بر ارزش افزوده 5 درصد در سال 2018 ایجاد شد.
سفر به امارات متحده عربی برای شرکت در انواع سمینارهای حرفهای، تحصیل، کسبوکار و البته گردشگری میتواند تجربهای بینظیر برای مردم بسیاری از کشورهای جهان بوده و بازدید از شهرهای بزرگ این کشور به خصوص دبی و دریافت ویزای دبی میتواند ورود گردشگران به این قطب اقتصادی و تفریحی خاورمیانه را ممکن سازد.